Λάθος το μνημόνιο;

Έτσι φαίνεται και έτσι ομολογείται από πολλούς. Το ερώτημα όμως κρύβει πολλές αυθαίρετες γενικεύσεις και παρανοήσεις:

n  Από ποιους ομολογείται;

Να σκεφτούμε ότι ένα μεγάλο μέρος του think tank των οικονομολόγων, πολιτικών, ερευνητών κτλ είναι στο ΔΝΤ, Κομισιόν, ΕΚΤ και άλλες κεντρικές τράπεζες. Εκτός εάν δεχτούμε ότι οι άλλες φωνές θέλουν το καλό μας ενώ ετούτοι εξυφαίνουν κρυφό, παγκόσμιο, σατανικό σχέδιο κατά της Ελλάδος.

Βέβαια ακούγονται φωνές και από τους δανειστές μας για λάθος συνταγή ή λάθος δόση του φαρμάκου. Υπάρχει περίσκεψη, αλλά όχι αλλαγή στάσης, ίσα-ίσα βλέπουμε μεγαλύτερη πίεση και σκληρότερα μέτρα.

n  Η αύξηση του χρέους, που έρχεται σαν ισχυρό επιχείρημα, ομολογεί λάθος;

Λάθος. Η αύξηση προβλεπόταν, τόση ή περίπου τόση. Δηλαδή αν πορευόμαστε όπως πριν και μας δάνειζαν, δεν θα δανειζόμαστε τα ίδια και πολλά περισσότερα; Και με μεγαλύτερο επιτόκιο; Τα 24 δις πρωτογενές έλλειμμα το 2009, τα επόμενα πρωτογενή ελλείμματα, αυτά δηλαδή που ξοδεύουμε παραπάνω ενώ δεν τα έχουμε από πού καλύπτονται;

n  Που είναι το λάθος;

Σίγουρα στην οριζόντια περικοπή μισθών και συντάξεων στα κατώτερα εισοδήματα. Αν και οι αντιδράσεις που βλέπουμε φαίνεται να έχουν σημαία αυτές τις αδικίες, αλλά να χρησιμοποιούνται για την προάσπιση άλλων, ιδιαίτερων κατά ομάδα συμφερόντων. Βλέπουμε, μετά από τόσες πιέσεις, να θίγονται τελευταία τα ειδικά μισθολόγια και προνόμια γιατρών, δικαστών, πανεπιστημιακών.

Ναι η αφαίρεση χρημάτων από την αγορά φέρνει παραπάνω ύφεση. Ακόμα υπερεκτιμήθηκε ο χρόνος επιστροφής  σε ανάπτυξη. Πώς να πείσεις όμως τους δανειστές να δώσουν παραπάνω, σε ένα τέτοιο υπέρογκο χρέος, για να μην θιγεί η κατανάλωση. Για πόσα χρόνια ακόμα θα μπορούσαν να δίνουν ατελέσφορα, χρηματοδοτώντας την παραπάνω κατανάλωση από αυτό που παράγουμε. Πώς να περιμένουν ότι θα τα πάρουν πίσω.

Οπωσδήποτε ένα μεγαλύτερο περιθώριο προσαρμογής χρειαζόταν. Έπρεπε ακόμα να σκεφτούν την αμφιθυμία και έλλειψη σοβαρότητας της πολιτικής ηγεσίας, την αναποτελεσματικότητα του κράτους.

Αλλά ήταν λάθος η περικοπή μαϊμούδων συντάξεων, η καταπολέμηση της σπατάλης στο φάρμακο και τα νοσοκομεία; Ήταν λάθος το ασφαλιστικό, που έτσι και αλλιώς πήγαινε για κατάρρευση, όση επιχορήγηση και αν έπαιρνε από το κράτος; Με λίγους εργαζόμενους να πληρώνουν τις συντάξεις σε στρατιές νέων συνταξιούχων, με το λογαριασμό να φορτώνεται πάντα στην επόμενη γενιά; Λάθος οι πιέσεις για αποτελεσματικότερο κράτος, για φοροεισπρακτικό μηχανισμό, για κλείσιμο οργανισμών του δημοσίου που πληρώνονται αλλά δεν κάνουν τίποτα; Για απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων και κατάργηση προνομίων δικηγόρων συμβολαιογράφων δημοσιογράφων και εκδοτών; Για αξιοποίηση ή πώληση δημόσιας περιουσίας –δεν ξέρω γιατί οι ξένοι επιχειρηματίες θα φερθούν χειρότερα από  έλληνες, αδιάφορους ή για ίδιον όφελος λειτουργούντες διαχειριστές,  ή τις γνωστές συντεχνίες που συνδιοικούν.

n  Μπορούσαμε να το αποφύγουμε;

Εδώ ακολούθησαν μετά από εμάς χώρες  με πολύ μικρότερα προβλήματα. Η θεωρία για το ντόμινο των επιθέσεων, ότι εμείς είμαστε η θρυαλλίδα για το ξέσπασμα όλης της ευρωπαϊκής κρίσης, δεν φαίνεται πειστική. Όσο ισχυρά και αν είναι τα κερδοσκοπικά κεφάλαια δεν είναι μόνο αυτά, υπάρχουν τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, κράτη ολόκληρα που θα μπορούσαν να δανείσουν τις οικονομίες που εμπιστεύονταν με λογικά ανταλλάγματα.

n  Έπρεπε να εκβιάσουμε ότι θα χρεοκοπήσουμε; Ρισκάρεις την τύχη ενός ολόκληρου λαού;

Ίσως είχε κάποιο νόημα αν υπήρχε στους ξένους η ελπίδα ότι κάτι θα αλλάξει στη χώρα, ότι θα έδιναν οι εταίροι μας επιπλέον δανεικά και θα τα έπαιρναν πίσω. Όμως τόσον καιρό μετά, με τόσες θυσίες και δραματικές καταστάσεις και πιέσεις, υπάρχει έστω τώρα βεβαιότητα ότι θα τα βγάλουμε πέρα; Ποιος θα εμπιστευόταν τότε μιαν Ελλάδα που έκανε του κεφαλιού της και συνέχιζε ανυποψίαστη το πανηγύρι, ζητώντας επιπλέον πιστώσεις για αυτό. Πόσο διαφορετικά είναι τα δεδομένα σήμερα, που είναι βέβαια, αλλά που να μπορούν να δικαιολογήσουν ότι τότε θα είχε αποτέλεσμα η διαπραγμάτευση, ενώ τώρα τα χειρότερα μέτρα δεν μπορέσαμε να τα αποτρέψουμε.

n  Να ζητήσουμε από το Μόσκοβο να φέρει το σεφέρι;

Υπήρχαν πολλοί μύθοι για προσφερθείσα βοήθεια από Ρωσία ή Κίνα. Συζητήθηκε μετά και από άλλα κράτη, θυμόμαστε το Μπερλουσκόνι. Γιατί αυτοί θα το έκαναν χωρίς υπερβολικά ανταλλάγματα; Γιατί δεν το κάνουν στην ελεύθερη αγορά των ομολόγων που εκδίδουν τα κράτη; Γιατί αντιδρούν τώρα στην αύξηση χρημάτων στο ΔΝΤ για να βοηθήσει την ευρωπαϊκή κρίση; Αν ξεκινούσαμε τώρα και αναζητούσαμε συμμαχίες στον κόσμο θα διαλέγαμε Κίνα ή Ρωσία; Και θα ζητούσαμε από αυτούς να χρηματοδοτήσουν ένα επίπεδο κατανάλωσης πολλαπλάσιο από το δικό τους;

.....

Υπήρχε και υπάρχει και σήμερα η λύση να μην πληρώσουμε κανέναν από τους ξένους δανειστές μας. Να τους διώξουμε, να μείνουμε μόνοι και να ξεκινήσουμε την ανόρθωση της χώρας στηριζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις. Να δημεύσουμε περιουσίες και λεφτά αυτών που χρωστούν, από μόνοι μας, χωρίς να περιμένουμε τους δικαστές. Δεν ξέρω αν μαζευόταν όλος αυτός ο πλούτος που εικάζουν ότι μπορεί να βρεθεί και  δοθούν μετά στον κόσμο οι μισθοί και οι συντάξεις που υπόσχονται, (περίπου 200 δις είναι το ακαθάριστο εθνικό προϊόν, πόσο πρέπει να φορολογηθεί για να καλύψει όλες τις απαιτήσεις). Όμως, πέρα από τα γνωστά παγκόσμια παραδείγματα που απέτυχαν, είναι η κοινωνία μας έτοιμη σήμερα για μιαν ήπια έστω μορφή σοσιαλισμού και αυτοδιαχείρισης; Εκεί που χρειάζεται μια ιδανική κοινωνία, θα μπορέσουμε σήμερα να διαχειριστούμε συντεταγμένα ελλείψεις και κρίσεις,  αναγνωρίζοντας ο καθένας ποιος έχει περισσότερες ανάγκες από εμάς, ή ότι εμείς πρέπει να δουλέψουμε περισσότερο με λιγότερα; Ποιες μορφές εξουσίας θα λύνουν τις διαφορές μας; Κάποιες  αυτοδιαχειριστικές ίσως, γνωστών συνδικάτων –υπερασπιστών των φτωχών, αλλά έντονα διεκδικητών  των δικών τους μεγάλων προνομίων; Κάποιους κομματικούς μηχανισμούς;