Ο τίτλος από το σποτ της επιτροπής ελέγχου του χρέους της κυρίας Ζωής Κωνσταντοπούλου.
Ούτε καν ‘ότι βρούμε απεχθές να το διαγράψουμε’. Φαίνεται σαν να συνεχίζουμε προεκλογικούς μύθους, χωρίς καν τα προσχήματα μιας σοβαρής επιτροπής. Όχι για να πετύχουμε τίποτα βέβαια, απλώς για να πείσουμε τους εαυτούς μας για το μέγεθος του επονείδιστου χρέους.
Φανταστείτε την αξιοπιστία ενός δικαστηρίου που θα διαφημιζόταν έτσι : ‘εδώ δικάζουμε και καταδικάζουμε’.
Στο μύθο και την υπερβολή, λοιπόν, είπα και εγώ να κοιτάξω λίγο τους αριθμούς. Από τις πλέον έγκυρες πηγές όμως, όπως το υπουργείο οικονομικών. Και μετά, από την μεριά ενός μη ειδικού, χωρίς να διεκδικώ το αλάθητο, να κάνω μερικές απλές σκέψεις.
στον κρατικό προϋπολογισμό του 2010 σελ. 52, εδώ, ενδεικτικά ξεχωρίζουμε:
Πίνακας 3.1 Κρατικός προϋπολογισμός
2008
|
2009
|
2010(προβλέψεις)
|
|
Καθαρά έσοδα ΤΠ
|
51.680
|
49.260
|
53.700
|
Πρωτογενείς δαπάνες
|
50435
|
59098
|
56.846
|
Τόκοι
|
11.207
|
12.340
|
12.950
|
*Δαπάνες (ΠΔΕ)
|
9.624
|
9.500
|
10.300
|
*Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων: Αν προσέξουμε τα υπόλοιπα στο αυθεντικό κείμενο το μεγαλύτερο μέρος είναι χρηματοδοτούμενο από την Ευρώπη.
Τα καθαρά έσοδα είναι βέβαια αυτά που μαζεύει το κράτος, κυρίως από φόρους.
Οι πρωτογενείς δαπάνες είναι οι δαπάνες μείον τους τόκους. Δηλαδή μισθοί, συντάξεις, λειτουργία σχολείων, νοσοκομείων, στρατού, αστυνομίας κτλ.
Παρακάτω στη σελίδα 60 γίνεται μια ανάλυση των πρωτογενών δαπανών, από όπου ξεχωρίζουμε:
Πίνακας 3.7
2008
|
2009
|
2010(προβλέψεις)
|
|
ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
|
22.871
|
25.492
|
26.213
|
Επιχορηγήσεις
ασφαλιστικών ταμείων
|
9.644
|
11.683
|
10.231
|
Κοινωνική προστασία
|
2.592
|
4.258
|
4.007
|
ΑΠΟΔΙΔΟΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ
|
4.624
|
4.939
|
4.855
|
Εξοπλιστικά
προγράμματα
|
2.597
|
2.200
|
2.000
|
Οι αποδοχές και συντάξεις αφορούν το δημόσιο και αποδοχές, υπερωρίες στα νοσοκομεία.
Οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων είναι γιατί δεν φτάνουν οι ασφαλιστικές εισφορές.
Οι αποδιδόμενοι πόροι αφορούν κυρίως την τοπική αυτοδιοίκηση.
Οι τόκοι είναι ότι πληρώνουμε για το χρέος μας, για το οποίο, μια εικόνα για το πως δημιουργείται, βλέπουμε από τα παραπάνω (ελλείμματα που πρέπει να χρηματοδοτηθούν).
- Υπάρχουν ακόμα τα χρεολύσια, η εξόφληση δηλαδή του χρέους, όπως και ο δανεισμός, που συνήθως χρησιμοποιείται για την αναχρηματοδότηση του χρέους.
Ανάλογα πράγματα μπορούμε να βρούμε και για το 2015. Σε ένα περιορισμένο κείμενο, στο δελτίο εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τον Ιανουάριο, εδώ, βλέπουμε:
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
2014
|
2015(εκτιμήσεις)
|
|
Καθαρά έσοδα τακτικού προϋπολογισμού
|
46.650
|
50.871
|
Πρωτογενείς δαπάνες
|
41.928
|
41.887
|
Εξοπλιστικά προγράμματα
|
345
|
700
|
Τόκοι
|
5.569
|
5.900
|
Δαπάνες ΠΔΕ
|
6.0 81
|
6.592
|
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.
Αποδοχές και συντάξεις
|
18.766
|
|
Επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων
|
11.312
|
|
Koινωνική προστασία
|
1.444
|
Σαφώς μικρότερες οι πρωτογενείς δαπάνες λόγω κρίσης, αλλά μπορούμε να εκτιμήσουμε γενικά την κατανομή τους. Ας πούμε λοιπόν ότι από τα καθαρά έσοδα πάνε:
70-80 % μισθοί και συντάξεις
10-15 % ανελαστικά έξοδα (το μεγαλύτερο μέρος είναι οι τόκοι)
10-15 % φάρμακα, εξοπλισμοί, δημόσια έργα....(εδώ οι μίζες, υπερκοστολογήσεις, διαφθορά).
Το χρέος, μαζί με εκείνο που κουρεύτηκε, θα έφτανε σήμερα τα 450 δις, από 150 που ήταν στις αρχές του 2000. Να δούμε τι συνέβαλε σε αυτό, αυτά τα επιπλέον 300 δις, προσέχοντας ιδιαίτερα για μεγάλες υποθέσεις διαφθοράς, μίζες πολιτικών, μεγάλα έργα κτλ.
-- Η μεγάλη σπατάλη διαχρονικά είναι αυτή των ευρωπαϊκών πόρων. 200 δις από ΕΣΠΑ, αγροτικές επιδοτήσεις, ολοκληρωμένα προγράμματα.... Ας πούμε ότι το 50% σπαταλήθηκε από μικρούς και μεγάλους. Αυτό όμως δεν συνέβαλε στο χρέος γιατί ήταν από την Ευρώπη.
-- Ιατροφαρμακευτικό υλικό, κρατικές προμήθειες, προμήθειες σε ΔΕΚΟ ελλειμματικές, που έσπευδε το κράτος να τις καλύψει. Ο εισαγγελέας διαφθοράς και νυν υπουργός Νικολούδης εκτιμά ότι η προμήθεια έφτανε από 2% έως 23%(ιατροφαρμακευτικά). Μεγάλα ποσά, που συμμετείχαν μικροί και μεγάλοι, γιατροί, φαρμακευτικές εταιρείες, εθνικοί προμηθευτές, συνδικαλιστές. Αλλά στον προϋπολογισμό το μερίδιο αυτών των δαπανών παραμένει σχετικά μικρό.
-- Οι εξοπλιστικές δαπάνες από το 2000 είναι 10-15 δις. Ο Νικολούδης εκτιμά ότι η μίζα κατά μέσον όρο ήταν 4%, κάπου 0,5 δισ δηλαδή.
-- Δημόσια έργα. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων είναι γύρω στα 8 δις το χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά όμως είναι από την ΕΕ (τα τελευταία χρόνια σχεδόν όλα), οπότε τα υπόλοιπα μόνο συμβάλουν στο χρέος.
Από όλα αυτά ας εκτιμήσουμε λοιπόν τι ποσό είναι σπατάλη και διαφθορά, πόσο συνέβαλε στο χρέος και πόσοι συμμετείχαν σε αυτό. Εκτός τους μεγαλοκαπιταλιστές, διεφθαρμένους πολιτικούς, διαπλεκόμενους κλπ είναι και πολλοί γιατροί, υπάλληλοι στις κατάλληλες θέσεις, εργολάβοι. Όλοι οι τελευταίοι δεν είναι λαός; δεν αντιδρούν και αυτοί στο μνημόνιο και στον ΕΝΦΙΑ;
Τι μένει λοιπόν για να φτάσουμε τα 300 δις χρέους; Μήπως πρέπει να κοιτάξουμε επίσης κατά την ιερή αγελάδα που λέγεται δημόσιο, προνομιούχες ομάδες, πρόωρες συντάξεις σε ένα σπάταλο, τεμπέλικο και αναποτελεσματικό κράτος;
Τονίζω το 'επίσης' για να μην θεωρηθεί ότι τους άλλους τους αθωώνουμε. Αρκετά φωνάξαμε μόνο για τα μεγάλα συμφέροντα (και δικαίως, αν και καθ' υπερβολή πολλές φορές. Έχουν το μερίδιό τους και αυτοί στην πρόοδο της ιστορίας). Τόσο πολύ φωνάξαμε για αυτά που εθελοτυφλούμε και αθωώνουμε τα άλλα.
Ας παραδειγματιστούμε από την Ευρώπη, ας μείνουμε σε αυτό τον προνομιακό χώρο, γιατί αλλιώς αυτοί θα ξεπεράσουν τις δυσκολίες, θα προχωρήσουν μπροστά και εμείς θα γυρίσουμε πίσω σε τριτοκοσμικές καταστάσεις.
------------
Ένας αντίλογος για το υπερτροφικό δημόσιο είναι οι δείκτες των δαπανών της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ, που μας φέρνουν στον μέσο όρο της Ευρώπης. Παράδειγμα:
Σύγκριση ΕΕ15 με Ελλάδα σε Δημόσιες δαπάνες, φόρους και δημόσια ελλείμματα ως ποσοστό του ΑΕΠ (μ.ο. 1995-2009)
Μισθοί δημοσίων υπαλλήλων/ΑΕΠ
Ελλάδα 11% ΕΕ 10,8% (+0,2%)
Δαπάνες κοινωνικής προστασίας/ΑΕΠ
Ελλάδα 17,2% ΕΕ 18,8% (-1,6%)
Συνολικά έσοδα από φόρους και εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση/ΑΕΠ
Ελλάδα 34,1% ΕΕ 41,3% (-7,2%)
-- Ιατροφαρμακευτικό υλικό, κρατικές προμήθειες, προμήθειες σε ΔΕΚΟ ελλειμματικές, που έσπευδε το κράτος να τις καλύψει. Ο εισαγγελέας διαφθοράς και νυν υπουργός Νικολούδης εκτιμά ότι η προμήθεια έφτανε από 2% έως 23%(ιατροφαρμακευτικά). Μεγάλα ποσά, που συμμετείχαν μικροί και μεγάλοι, γιατροί, φαρμακευτικές εταιρείες, εθνικοί προμηθευτές, συνδικαλιστές. Αλλά στον προϋπολογισμό το μερίδιο αυτών των δαπανών παραμένει σχετικά μικρό.
-- Οι εξοπλιστικές δαπάνες από το 2000 είναι 10-15 δις. Ο Νικολούδης εκτιμά ότι η μίζα κατά μέσον όρο ήταν 4%, κάπου 0,5 δισ δηλαδή.
-- Δημόσια έργα. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων είναι γύρω στα 8 δις το χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά όμως είναι από την ΕΕ (τα τελευταία χρόνια σχεδόν όλα), οπότε τα υπόλοιπα μόνο συμβάλουν στο χρέος.
Από όλα αυτά ας εκτιμήσουμε λοιπόν τι ποσό είναι σπατάλη και διαφθορά, πόσο συνέβαλε στο χρέος και πόσοι συμμετείχαν σε αυτό. Εκτός τους μεγαλοκαπιταλιστές, διεφθαρμένους πολιτικούς, διαπλεκόμενους κλπ είναι και πολλοί γιατροί, υπάλληλοι στις κατάλληλες θέσεις, εργολάβοι. Όλοι οι τελευταίοι δεν είναι λαός; δεν αντιδρούν και αυτοί στο μνημόνιο και στον ΕΝΦΙΑ;
Τι μένει λοιπόν για να φτάσουμε τα 300 δις χρέους; Μήπως πρέπει να κοιτάξουμε επίσης κατά την ιερή αγελάδα που λέγεται δημόσιο, προνομιούχες ομάδες, πρόωρες συντάξεις σε ένα σπάταλο, τεμπέλικο και αναποτελεσματικό κράτος;
Τονίζω το 'επίσης' για να μην θεωρηθεί ότι τους άλλους τους αθωώνουμε. Αρκετά φωνάξαμε μόνο για τα μεγάλα συμφέροντα (και δικαίως, αν και καθ' υπερβολή πολλές φορές. Έχουν το μερίδιό τους και αυτοί στην πρόοδο της ιστορίας). Τόσο πολύ φωνάξαμε για αυτά που εθελοτυφλούμε και αθωώνουμε τα άλλα.
Ας παραδειγματιστούμε από την Ευρώπη, ας μείνουμε σε αυτό τον προνομιακό χώρο, γιατί αλλιώς αυτοί θα ξεπεράσουν τις δυσκολίες, θα προχωρήσουν μπροστά και εμείς θα γυρίσουμε πίσω σε τριτοκοσμικές καταστάσεις.
------------
Ένας αντίλογος για το υπερτροφικό δημόσιο είναι οι δείκτες των δαπανών της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ, που μας φέρνουν στον μέσο όρο της Ευρώπης. Παράδειγμα:
Σύγκριση ΕΕ15 με Ελλάδα σε Δημόσιες δαπάνες, φόρους και δημόσια ελλείμματα ως ποσοστό του ΑΕΠ (μ.ο. 1995-2009)
Μισθοί δημοσίων υπαλλήλων/ΑΕΠ
Ελλάδα 11% ΕΕ 10,8% (+0,2%)
Δαπάνες κοινωνικής προστασίας/ΑΕΠ
Ελλάδα 17,2% ΕΕ 18,8% (-1,6%)
Συνολικά έσοδα από φόρους και εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση/ΑΕΠ
Ελλάδα 34,1% ΕΕ 41,3% (-7,2%)
Δεν ξέρω τι μπορούν να μας πουν για την διάρθρωση των δαπανών και του κράτους αυτοί οι δείκτες. Τι να πούμε δηλαδή για το μικρό ποσοστό για την παιδεία και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο αριθμό εκπαιδευτικών σε σχέση με τους μαθητές. Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει τα χάλια του. Επίσης, το ΑΕΠ έχει νόημα για το κράτος εκείνο που μπορεί να μαζέψει φόρους, όπως σε μια επιχείρηση έχει αξία το κατά πόσο μπορείς να μετατρέψεις το τζίρο σε κέρδος. Το 2009 η Ελλάδα κατάφερε να μετατρέψει σε έσοδα του δημοσίου μόνο το 20% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος της Ευρώπης ήταν 29%.
Έτσι έχει περισσότερο νόημα για εμάς, τους μη ειδικούς, τι έσοδα έχει το κράτος να μοιράσει: --- Περίπου 50 δις μαζεύουμε, που πάνε.
Έτσι έχει περισσότερο νόημα για εμάς, τους μη ειδικούς, τι έσοδα έχει το κράτος να μοιράσει: --- Περίπου 50 δις μαζεύουμε, που πάνε.